DVB-HTV‏ حقایقی در باب تصویر‏

بگذارید در همین ابتدای بحث یک نکته و غلط مصطلح را باز نماییم و آن هم ساپورت این تکنولوژی در ایران است، نکته اول در ‏این باره این است که اولا این تکنولوژی ارتباطی با شبکه های دریافتی از ماهواره ندارد و شبکه هایی که بوسیله آن می توان ‏دریافت نمود از سنخ شبکه های محلی ولی “دیجیتال” است که در ایران “وجود خارجی ندارد” نکته دیگر در رابطه با نحوه ‏دریافت از ماهواره است که دوستان توجه بفرمائید تنها شیوه دریافت سیگنال مستقیم از یک ماهواره خواه برنامه های ‏تلویزیونی باشد خواه سیگنال های رادیوئی و دیتا فقط و فقط شیوه د ی ش وL N B ‎‏  (‏Low Noise Booster‏) می باشد. لذا ‏شایعات از این دست که مثلا می توان توسط گوشی مثل ‏N92‎‏ به تماشای شبکه های ماهواره ای بصورت دریافت مستقیم، ‏نشست از بنیان دروغ است (به شخصه به موردی برخوردم که شخصی ادعا می کرد به چشم خود این موضوع را دیده است)‏‎.‎‏ ‏پس هنوز مدت زیادی باقی ست تا شاهد این پدیده در ایران باشیم. ‏
همانطور که گفتیم تکنولوژی که بواسطه آن میتوان به چنین رویایی جامعه عمل پوشانید، ‏DVB‏ نام دارد که بایستی پیش از هر ‏صحبتی کمی در رابطه با خود این فناوری صحبت کنیم.
‏DVB‏ یا ‏Digital Video Broadcasting‏ فناوری ارسال تصاویر بر پایه ‏استاندارد ‏MPEG-2‎‏ است که تحت عنوان تلویزیون  دیجیتال مدتی ست در چندین کشور جهان مورد استفاده قرار می گیرد و ‏کارکرد آن بدین صورت است که بجای شبکه های آنالوگ معمول، سیستمی مبتنی بر فناوری جدید دیجیتالی بکار گرفته می ‏شود تا علاوه بر آنکه کیفیت تصاویر ارسالی در حد بسیار بالاتری قرار گیرد، بتوان سرویس های دیگری نیز بر این بستر ارائه ‏داد بعنوان مثال در این سیستم می توان علاوه بر تصویر، خدمات دیگری نظیر: زیر نویس ، تله تکست ، صدای استریو و یا همه ‏گیر (‏Surround‏)، ارائه برنامه پخش (‏EPG‏) و یا حتی انتخاب ابعاد صفحه (4:3 و یا 16:9) و چندین سرویس دیگر را در دسترس ‏داشت که در مقایسه با سیستم کنونی پخش آنالوگ (البته منظور سیستم کنونی کشورمان است) چیزی فراتر از یک ‏رویاست.
البته ذکر این نکته جالب است که بدانید این فناوری در اروپا متولد شده است و مثل همیشه آمریکا ساز خود را می ‏زند چراکه همانند سیستم نچندان محبوب ‏NTSC‏ که مدتها در آمریکا استاندارد پخش تصویر بود ؛ در اینجا نیز فناوری جدیدی در ‏این کشور بکار گرفته می شود که از قرار معلوم کوچکترین ارتباطی با ‏DVB‏ ندارد و نام آن نیز ‏DTV ست که بر پایه استاندارد ‏ATSC‏ (‏Advanced Televison System Committee‏) شکل گرفته است که این یکی نیز ارتباطی با ‏MPEG-2‎‏ ندارد. بگذریم.
و اما این فناوری ‏DVB‏ می تواند بر پایه چندین حامل (‏Bearer‏) کار کند که بر همین اساس چندین استاندارد مختلف برای این ‏حامل ها شکل گرفته اند که بطور خلاصه می توان آن ها در شش دسته طبقه بندی کرد:‏
‏-‏DVB-S‏ که استانداردی ست که بر پایه آن امکان ارتباط ماهواره ای بر بستر ‏DVB‏ صورت می گیرد که شبکه های ‏ماهواره ای، نمونه ای از این استاندارد است.
‏-‏DVB-T‏ که شبکه های دیجیتالی درون کشوری (که اینجا نیست!) از این استاندارد تبعیت می کنند
‏- PDH‏ (‏Plesiochronous Digital Hierarchy‏) که تکنولوژی ست که در شبکه های مخابراتی برای انتقال میزان بسیار زیاد ‏داده از درون ابزار آلات دیجیتال نظیر فیبرهای نوری و شبکه های ماکروویو استفاده می شود
‏- SDH‏ (‏Synchronous Digital Hierarchy‏) که فناوری ست بر پایه ‏STM-1‎‏ که در آن سرعت انتقال فریم ها به ‏‎155.5 ‎Mb/s‏ می رسد‏
‏- ATM‏ (‏Asynchronous Transfer Mode‏) که این یکی را حتما شنیده اید برای انتقال اطلاعات در وسایل سیار نظیر ‏موبایل ها استفاده می شود.
‏-‏ و در نهایت ‏CATV/SMATV‏ ‏
امیدوارم شنیدن این همه اسامی نامفهوم شما را از خواندن بقیه مطلب منصرف نکرده باشد (قول می دهم تکرار نشود!).
از ‏میان همه این استاندارد ها نمونه ای که به بحث ما شباهت نسبتا زیادی دارد استاندارد ‏DVB-T‏ است که کارکرد آن در شبکه ‏های دیجیتالی زمینی است (‏T=Terrestrail‏).
بعنوان مثال در نظر بگیرید که مثلا در انگلستان شبکه های تلویزیونی در حالت ‏استاندارد از لحاظ فرکانسی در عرضی معادل هشت مگاهرتز منتشر می شوند که این موضوع آنها را در طبقه بندی استاندارد ‏PAL‏ قرار میدهد، حال بوسیله همین باند فرکانسی و استفاده از ‏DVB-T‏ می توان مسیر دیجیتالی معادل ‏‎24 Mbps‎‏ را مهیا کرد ‏که در این مسیر می توان تا شش کانال تلویزیونی دیجیتالی را راه اندازی کرد که در مقایسه با سیستم منسوخ ‏PAL‏ می توان ‏آن را انقلابی در صنعت تلویزیون قلمداد کرد.‏

خب حالا با این پیش زمینه مختصر می توان بصورت مستقل به موضوع اصلی بحث یعنی ‏DVB-H‏ پرداخت. از لحاظ ساختاری ‏همانگونه که پیش تر گفتیم، این فناوری تقریبا نمونه کاملی از تکنولوژی ارسال تصاویر دیجیتالی به شیوه زمینی ست(‏DVB-T‏) ‏با این تفاوت که در وسایل متحرک و سیار نظیر موبایل ها و ‏Mp3 Player‎‏ ها مساله مهمی وجود دارد و آن هم استفاده بهینه از ‏شارژ باتری ست چراکه اگر بخواهیم نمونه همان فناوری ‏DVB-T‏ را در موبایل ها به کار گیریم بعلت نیاز به اتصال مداوم فرستنده ‏و گیرنده در این شیوه، چیزی نخواهد گذشت که باتری دستگاه بطور کامل از دست می رود.
بنابراین در شیوه جدید که ‏DVB-H‏ ‏نام دارد در این روش تجدید نظر شده  و فناوری جدیدی با نام ‏Time Slicing‏ در آن ابداع گردیده است که در آن در یک بازه زمانی ‏کوچک بسته های حاوی اطلاعات که هرکدام تا 2 مگابیت اطلاعات در خود دارند، بسرعت منتقل می شوند و فقط در این زمان ‏بسیار بسیار کوچک است که قسمت فرستنده فعال می گردد تا اطلاعاتی که هنوز در هوا هستند و به دستگاه نرسیده اند را ‏در ‏Buffer‏ خود ذخیره کند که این اطلاعات می تواند هم بصورت زنده (‏Live Stream‏) و هم بعد از ذخیره شدن بطور کامل پخش ‏گردد. بنابراین باتری در این فناوری به نسبت تکنولوژی ‏DVB-T‏ بسیار کمتر مصرف می گردد چون گیرنده فقط در لحظات دریافت ‏این بسته های اطلاعاتی ست که در اصطلاح روشن (‏Switch-On‏) میشود که زمان بسیار کوچکی ست.
میزان انرژی که در این ‏حالت می تواند توسط این روش اصطلاحا بازیابی شود بسته به تعداد سرویسی که در سیگنال ارسالی وجود دارد، متفاوت ‏است ولی بعنوان مثال اگر در آن واحد 10 سرویس مختلف توسط این شیوه در حال انتشار باشد میزان صرفه جوئی در مصرف ‏انرژی در قیاس با روش ‏DVB-T‏ می تواند تا 90 درصد نیز افزایش یابد که آن را روشی کاملا ایده آل جهت استفاده در وسایلی ‏نظیر موبایل ها می نماید.
فرکانس هایی که سیستم ‏DVB-H‏ در آن کار می کند عبارتند از:‏
‏-‏ VHF‏ در باند فرکانسی 170 تا 230 مگاهرتز و یا ضریبی از آن‏
‏-‏ UHF‏ در باند فرکانسی 470 تا 862 مگاهرتز و یا ضریبی از آن ‏
‏-‏ L‏ در باند فرکانسی  1.452 تا 1.492 گیگا هرتز‏
از نکات کاربردی و مهم در رابطه با طیف فرکانسی ارسالی در ‏DVB-H‏ این است که در آن می تواند یک یا چند سیگنال ‏DVB-T‏ ‏نیز وجود داشته باشد که این نیاز به تعبیه یک فرستنده جداگانه برای ارسال های معمول خانگی را از بین می برد.‏
‏ از زمان ارائه شدن این فناوری به بازار شاخه های مرتبط با آن نیز شکل گرفته اند که از آن میان می توان به عناوینی نظیر :‏
‏-‏ DVB-IPDC‏ که ارائه اینترنت را بر این بستر فراهم می کند‏
‏-‏ DVB-H2‎
‏-‏ DVB-SH
‏-‏ و…‏
که از این میان شاید جالب ترین آنها ‏DVB-SH‏ باشد که در آن با تلفیق تکنولوژی بکار رفته در رادیوی ماهواره ای (‏Satellite ‎Radio‏) و فرستنده های زمینی قرار است که سیستمی در باند فرکانسی ‏S‏ مهیا شود که شبکه های ماهواره ای نیز بر این ‏بستر ارائه شوند که البته هنوز در مرحله آزمایش و تحقیق به سر می برد و جالب است بدانید که شرکت ‏Sagem‏ یکی از ‏پیشرو ترین شرکت ها در این زمینه است.

DVB-H‏ در چندین شهر و کشور جهان مدتی ست که در حال ارائه سرویس است که از آن میان می توان به ایرلند ، انگلستان ، ‏مالزی ، سنگاپور ، هلسینکی، برلین ،پیتسبورگ ، پاریس ،مادرید ، سیدنی ، آفریقای جنوبی ،تایوان ، بروکسل ، برن ، وین ، ‏نیوزلند، فیلیپین و بوداپست اشاره کرد که البته لیست کامل شهرها و کشورهای دارای این فناوری در سایت رسمی ‏DVB-H‏ ‏به نشانی ‏http://www.dvb-h.org/services.htm‏ موجود است.‏
و اما گوشی هایی که توانائی ساپورت این فناوری را دارندعبارتند از: ‏
Gigabyte‏ : مدلهای ‏Gsmart t600‎‏ و ‏Gsmart q60‎
LG‏ : مدلهای ‏U900 ‎‏ و ‏KU950‎
Nokia‏ : مدلهای 7710 ،‏N92‎‏ و ‏N77‎
Samsung‏ : مدلهای ‏SGH-P910‎‏ ،‏‎ SGH-P920‎‏ ،‏SGH-P930‎‏ ،‏SGH-P940‎‏ و ‏SGH-F510‎
Philips‏ : مدل ‏HotMAN 2‎
Sagem‏ : مدل ‏My Mobile TV
ZTE‏ : مدل ‏N7100‎
‏ که شاید بغیر از ‏N92‎‏ از نوکیا انتظار مشاهده دیگر مدل ها در ایران انتظاری کوتاه نباشد که با توجه به عدم ساپورت این قابلیت ‏در ایران، وجود یا عدم وجود آنها در اینجا آنچنان تفاوتی هم نمی کند.(تصاویر تعدادی از این گوشی را در اینجا می توانید ببینید)‏
امیدوارم خواندن این مقاله نچندان خواندنی کمی شبهات پیرامون این فناوری نوین را برطرف کرده باشد و در جهت شناسائی ‏قابلیت های آن قدم های کوچکی بر داشته باشد.‏

پی نوشت 1: از تاریخ 23 اسفند 1386 این سیستم بطور محدود در تهران با پشتیبانی از پخش 10 کانال تلویزیونی داخلی و خارجی جمهوری اسلامی آغاز به کار کرد

توجه: این مقاله بطور اختصاصی برای writeage.com نوشته شده است. درج تمام یا قسمتی از این مطلب، تنها با ذکر نام سایت و آدرس دقیق این صفحه مجاز است.