مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت چهارم)

در قسمت دوم با شما از چگونگی کارکرد مووبل تایپ گفتم. در آنجا گفتیم که بازیگران اصلی این برنامه همان کدهای MT هستند که توسط طراح سایت (که می توان او را کارگردان دانست) در تار و پود قالب (Template) سایت قرار می گیرند و بعد به کمک هسته مرکزی و موتور محرکه سایت جان می گیرند.
این جان گرفتن همانگونه که گفتیم به این صورت انجام می شود که موتور مرکزی مووبل تایپ کدهای قالب را نادیده می گیرد (کدهای HTML- CSS – Javascript و غیره) و هرجا به تگ (Tag) های مووبل تایپ رسید به جای آنها معادل آن را از بانک اطلاعاتی فراخوانده و جایگزین می کند.
خب شاید اینجا بگویید همه اینها در نوشتن ساده اما در عمل دشوار و پیچیده اند. شاید یک علت اینکه مووبل تایپ برای تازه واردین انتخاب اول نیست هم همین باشد: پیچیدگی.
علت این پیچیدگی چیست؟ بنظر من اصرار مووبل تایپ برای ارائه کردن یک سیستم آماده به کار و کامل (Perfect به معنای واقعی کلمه) باعث و بانی این آزردگی خاطر در برخورد اول شده است(مخصوصا برای غیر انگلیسی زبانان).
مووبل تایپ می کوشد با ارائه یک پلاتفرم کامل به همراه قالبهای بینظیر شما را به نوشتن بیشتر ترغیب کند . بلافاصله پس از نصب مووبل تایپ شما آنقدر قالب زیبا٬ استاندارد(از لحاظ کدنویسی) و کارا (Functional) دارید که می توانید بلافاصله کار خودتان را شروع کنید و شاید مدتها هم ادامه دهید بدون اینکه نیاز به چیز بیشتری داشته باشید. اما… به شرطی که بخواهید انگلیسی بنویسید نه فارسی!
اگر اینقدر مشتاق بوده اید که تا اینجا مطالب را دنبال کرده اید حتما واژه “فارسی سازی” را بارها در سایتها و انجمنهای فارسی دیده اید. اما شاید بعضی ها حتی ندانند این فارسی سازی دو جنبه دارد. در حقیقت دو روی سکه اینها هستند:

فارسی سازی CMS
فارسی سازی قالب

فارسی سازی CMS یعنی اینترفیس موتور مرکزی CMS را فارسی کنیم. این شامل هر چیزی می شود که بعد از Log In کردن مدیر سایت به داخل برنامه مدیریت سایت دیده می شود.

این همان جایی است که خرده گیران بر مووبل تایپ همواره به آن بعنوان ضعف مووبل تایپ اشاره می کنند. چرا که به علت پیچیدگی و گستردگی MT تیم مووبل تایپ فارسی نتوانسته در اسرع وقت پس از انتشار هر نسخه از آن٬ نسخه فارسی آن را ارائه کند.
بگذارید همینجا موضع متفاوت خودم را در این باره اعلام کنم. شخصا با این گونه فارسی سازی مخالفم و دلایلی هم بر این مخالفت دارم:
1- شاید سالها پیش که وب تا این حد به زندگی ما نفوذ نکرده بود واژه هایی مثل Log In – Entry – Comment – Template و غیره واژه هایی عجیب و غریب بودند اما سالها از آن زمان می گذرد. باور کنیم دانش کامپیوتری و انگلیسی کاربران این چنین سیستمهایی آنقدر بالا رفته است که دیگر نیازی به ترجمه اینترفیس CMS ها نباشد.
2- سالها پیش وقتی فارسی نوشتن در ویندوز هنوز بسیار پردردسر بود٬ آن زمانی که کیبرد فارسی استاندارد تقریبا به یک رویا شبیه بود و زمانی که اینترنت اکسپلورر 5 و 6 هنوز یکه تاز وب بودند فارسی نوشتن در محیط CMS ها نیاز مبرم به اضافه کردن یک ادیتور مناسب داشت. این چیزی بود که نمی شد به سادگی از آن گذشت و بحق هم همین فارسی سازهای اینترفیس بزرگترین خدمت را در آن زمان به کاربران ارزانی داشتند. اما امروز چه؟ امروز دیگر تقریبا در هر محیطی و روی تقریبا هر کیبردی می توان به راحتی فارسی نویسی کرد: از جمله در همان محیط ادیتور پیش فرض برنامه ها (هرچند خیلی شکیل نیست ولی خب کار را که راه می اندازد!).
3- خودم می دانم. دلایل بالا کافی نیستند. حتی شاید نتوان نام دلیل بر آنها گذاشت. اصلا مگر داشتن امکانات اضافی و اینترفیس به زبان مادری چیز بدی است؟ نه دوستان! به هیچ وجه. دلیل واقعی اینجاست: به چه بهایی این امکانات به CMS اضافه می شوند؟
برای این که اینترفیس هر برنامه مدیریت محتوایی به فارسی برگردد بیش از هرچیز به زمان نیاز است. با توجه به این مساله که تیم های فارسی کننده CMS ها افرادی داوطلب هستند٬ نمی شود انتظار داشت کار و زندگی شان را بگذارند و بنشینند در راه خدا برای دیگران CMS فارسی کنند. زمانی که برای فارسی سازی نیاز است برای CMS های مختلف متفاوت بوده است (با توجه به تعداد افراد تیم فارسی کننده از چندین روز تا چندین ماه). دوستان زیادی زحمت می کشند و یک فارسی ساز برای CMS مورد نظر می نویسند. ببینیم در این فاصله زمانی برای CMS مورد نظر چه اتفاقی می افتد. با توجه به پیشرفت روزافزون فن آوری های بکار رفته در وب٬ اگر نسخه CMS مربوطه ارتقاء پیدا نکرده باشد حداقل یک یا چند Patch امنیتی برای جلوگیری از نفوذ هکرها برای آن منتشر شده است. این Patch ها معمولا هسته مرکزی را هدف می گیرند و ارتقاء می دهند اما نه همیشه.
در صورتی که کاربر CMS خود را ارتقاء ندهد و منتظر تیم فارسی کننده بنشیند به زودی هک خواهد شد (در بعضی CMS ها مثل WordPress در عرض سه سوت و در بعضی دیگر مانند MT شاید خیلی خیلی دیر).
اگر هم کاربر متحمل ارتقاء شود احتمال بهم ریختگی اینترفیس بسیار بالاست. پس می بینید که با این شتاب روز افزون CMS ها بسوی بهینه سازی و پیشرفت٬ فارسی کردن اینترفیس یک CMS کاری بیهوده بنظر می رسد.
این بحث را با تاکید بر این نکته خاتمه می دهم که اینترفیس CMS (یعنی آن چیزی که فقط مدیر سایت می بیند و استفاده می کند) هیچ ارتباطی با خروجی سایت (یعنی آن چیزی که بازدیدکننده مطالب سایت می بیند) کوچکترین ارتباطی ندارد.

اما ببینیم فارسی سازی قالب چیست؟
فارسی سازی قالب یعنی یک قالب که توسط دیگران (معمولا انگلیسی زبانان) برای CMS درست شده است را برداریم و فارسی کنیم (مثلا بجای چپ چین بودن صفحه٬ آن را راست چین کنیم تا مناسب فارسی نویسی شود یا فونت آن را به تنها فونت فعلا خوانای وب یعنی Tahoma تبدیل کنیم و … ).
دوستان زیادی (بی توجه یا با توجه به نوع CMS مورد استفاده) برای استفاده دیگران به فارسی سازی قالبهای مختلف اقدام می کنند.
بدون در نظر گرفتن این نکته که این کار عملا با قالبهای پیش فرض مووبل تایپ بسیار مشکل است٬ در کل استفاده از قالبهای فارسی شده را هم اقدامی جالب نمی دانم مگر برای مصرف کنندگانی که وقت و انگیزه ساختن یک قالب جدید را ندارند. چرا که فارسی سازی یک قالب معمولا از ساخت از صفر آن مشکلتر و زمان برتر است (بعلاوه رفع مشکلات احتمالی که بعدا رخ می دهد هم مشکل تر خواهد بود).  از این نکته می گذرم که با استفاده از قالبهای فارسی شده برنامه های مدیریت محتوا مثل وردپرس و ام تی٬ سایت یا بلاگ شما از لحاظ ظاهری آن جذابیت و یگانگی خاص خودش را نخواهد داشت.
شاید باور آن برایتان کمی دشوار باشد اما اگر تا انتهای این سری مطلب با من بمانید راحت ترین روش ساخت قالب برای مووبل تایپ را خواهید آموخت. آنوقت می توانید خودتان برای سایت خودتان قالبهای زیبا تهیه کنید. قالبهایی که فارسی “نشده اند” بلکه برای زبان فارسی “ساخته شده اند”.ادامه دارد…

توجه: این مقاله به صورت اختصاصی برای ‏Writeage.com‏ نوشته شده درج تمام یا قسمتی از ‏این ‏مطلب، ‏تنها با ذکر نام سایت و آدرس دقیق این صفحه مجاز است.

مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت اول)

مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت دوم)

مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت سوم)

مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت پنجم)

مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت ششم)